YANGIN SÖNDÜRME CiHAZLARI

1. Genel olarak Türleri

1.1 Soğutucu Araçlar:

• Su kovaları ve variller,
• Pompalı kova,
• Sulu araçlar,
• -CO2 tahrikli
• -Hava basınçlı,
• -Soda asitli,

1.2 Havayı Kesici Araçlar:

• Kum ve toprak,
• Kuru Kimyevi tozlu araçlar,
• Karbondioksitli araçlar,
• Köpüklü araçlar.

1.3 Kullanım Yerleri

• A sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu,
• B Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru kimyevi tozlu,CO2 li veya köpüklü,
• C Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru kimyevi tozlu veya CO2 li,
• D Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru metal tozlu  söndürme cihazları bulundurulmalıdır.

2. Yangın Söndürme Cihazlarının Çeşitleri

2.1 Kuru Kimyevi Tozlu (KKT) Yangın Söndürücü:

Çok maksatlı söndürme tozlarıdır. ABC (katı-sıvı-gaz) tipi yangınlarda etkilidir. ABC tozlarının kimyasal yapıları AMOMYUM-FOSFAT esaslıdır. Esası yanmanın oksijen ile irtibatını kesmektir.

Kirletici özelliği ile elektronik cihazlar, hassas motor cihazları gibi malzemelerde dikkatli davranmak gerekir.

Püskürtme mesafeleri ortalama 4 m dir. Mandala sürekli basılırsa 12 saniyede tüp içerisindeki tozu tamamen tahliye edecektir.

2.2 Karbondioksitli(CO2):

Karbondioksit renksiz kokusuz bir gazdır. Karbondioksit pratik olarak yalnız BOĞMA etkisi gösterir. Havadan 1,5 kat daha ağıdır. Zemine iyi sirayet ederek oksijen ile irtibatını keser. Kısmen soğutma etkisi vardır.

Karbondioksit en temiz söndürme maddesidir. Geride kirli artık bırakmaz. B ve C tipi yangınlarda etkilidir.

2.3 Halojenli (Halon Bikarbonat):

Halon gazlar Flor, Klor, Brom, İyot, Etan ve Metandan oluşur. En çok kullanılanı Brom ve Flor dur.

Ani söndürme etkisi vardır. Çok az artık bırakır. Elektronik cihazlar, hassas motor cihazları gibi malzemelerde kullanılması idealdir.

Tüpten çıktıktan sonra hemen sis oluşturmaz, görüş açısını daraltmaz. Ozon tabakasına zararlıdır.

2008 yılında çıkarılmış Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına İlişkin Yönetmeliğin 6. maddesine göre kullanımı, eğitimi yasaklanmıştır.

(Halon 1211), (Halon 1301) (Halon 2402) kullanımı yasaktır. Bunlardan rehabilite edilmemiş halonlar, rehabilitasyon için TÜHAB(Türkiye Halon Bankasını)’a gönderilir. TÜHAB tarafından rehabilite edilen halonların kullanımı 31/12/2011 tarihine kadar serbesttir. Bu tarihten itibaren rehabilite edilen halonların kullanımı 31/12/2015 tarihine kadar Ek-8’deki kullanım alanları(Uçak sanayi,askeri alanlar, itfaiye hizmetleri vb.) ile sınırlıdır.

1/1/2016 tarihinden itibaren halonların kullanımı tamamen yasaktır.

ABD ‘de 1994 te yasaklanmıştır.

Piyasada Halokarbon adıyla alternatif ürünler (HFC 236 FA ) bulunmakta

2.4 Köpüklü:

A ve B tipi yangınlarda kullanılabilir. İçinde sentetik türde AFFF tipi köpük konsantresi ve yeterli su bulunmakta olup karışım AZOT GAZI ile basınçlandırılmıştır.

2.5 Kuru Metal Toz:

D tipi metal yangınlarda kullanılır.

Lityum, Sodyum, Potasyum, Alüminyum ve Magnezyum gibi yanabilen hafif ve aktif metaller ile radyoaktif maddeler gibi metaller yangını.

2.6 Alternatif Söndürme Yöntemleri

Mangiafouco

Bonex FR911

Elide Fire

 

3. Yangın Söndürücünün Bölümleri

Basınç saati: Yangın söndürücüde yeterli basınç olup olmadığını gösterir.

Pim: Yangın söndürücü kullanılmadan önce çekilip çıkartılmalıdır.

Hortum başı: Yangının kaynağına doğrultulmalıdır.

Hortum: Esnek, kaliteli ve kullanılması kolay olmalıdır.

Etiket: Yangın söndürücünün hangi tür yangınlar için olduğunu ve nasıl kullanılacağını gösterir. (A-B-C )

Tarih etiketi: Son kullanım tarihini gösterir.

4. Yangın Söndürme Cihazlarının Bakım ve Periyodik Kontrolü

Genel olarak yangın söndürme cihazlarının cinsine göre bakım ve kontrolleri değişiklik arz etmektedir. Bununla birlikte hepsinde aylık, 6 aylık,1 yıllık, 5 yıllık, 10 yıllık bakım ve kontrol yapılır.

 

5. Yangın Riskine Göre Yangın Söndürme Cihazlarının Dağılımı

5.1 Düşük Tehlikeli Sınıf Binalar İçin:*

Her 500 m2 ye 1 adet 6 kg’lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın söndürme cihazları  konulur.

5.2 Orta ve Çok Tehlikeli Binalar İçin:

İlk 250 m2 ye 1 adet 6 kg’lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın söndürme cihazları konulur. (BYKHK Mad.99/2)

Düşük tehlikeli yerler: Düşük yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip malzemelerin bulunduğu, en az 30 dakika yangına dayanıklı ve tek bir kompartıman alanı 126 m2’den büyük olmayan yerlerdir.

Orta tehlikeli yerler: Orta derecede yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip yanıcı malzemelerin bulunduğu yerlerdir.

Yüksek tehlikeli yerler: Yüksek yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip ve yangının çabucak yayılarak büyümesine sebep olacak malzemelerin bulunduğu yerlerdir.

5.3 Motorlu Araçlar İçin:

• Tehlikeli madde taşıyan araçlarda en az 2 adet 6 kglık YSC
• Otobüs ve mafsallı otobüslerde en az 6 kglık YSC (oturma sayısı 26 geçmesi durumunda en az 2 adet 2 kglık YSC)
• Azami Yüklü ağırlığı 12.000 kg’dan fazla olan kamyon ve çekicilerde en az 6 kglık YSC
• Azami Yüklü ağırlığı 12.000 kg’dan az olan kamyon ve çekicilerde en az 4 kglık YSC
• Otomobil, minibus ve kamyonetlerde en az 1 kglık YSC

Karayolları Trafik Yönetmeliği Mad. 113

Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme cihazı bulundurulması mecburidir.

Söndürme cihazları dışarıya doğru, geçiş boşluklarının yakınına ve dengeli dağıtılarak, görülebilecek şekilde işaretlenir ve her durumda kolayca girilebilir yerlere, yangın dolaplarının içine veya yakınına yerleştirilir.

Söndürme cihazlarına ulaşma mesafesi en fazla 25m olur.

Söndürme cihazlarının, kapı arkasında, yangın dolapları hariç kapalı dolaplarda ve derin duvar girintilerinde bulundurulmaması ve ısıtma cihazlarının üstüne veya yakınına konulmaması gerekir. Konulması durumunda ise fosforlu işaretler ile gösterilmesi gerekir.

Taşınabilir söndürme cihazlarında söndürücünün duvara bağlantı asma halkası duvardan kolaylıkla alınabilecek şekilde yerleştirilir.

4 kg’dan daha ağır ve 12 kg’dan hafif olan cihazların zeminden olan yüksekliği yaklaşık 90 cm’yi aşmayacak şekilde montaj yapılır.

 

6. Yangın Söndürücülerde Kontrol Edilmesi Gereken Durumlar

Etiket üzerinden dolum tarihi kontrol edilmelidir.

Basınç göstergesi kontrol edilmelidir.

İdeal basınç

Yangın  söndürücünün basınç göstergesinde olduğu gibi  yeşil alan arasındaki bölümdür.

7. Yangın Söndürücü Kullanımında Doğru ve Yanlış Hareketler

 

8. Diğer Yangın Söndürme Sistemleri

8.1 Yangın dolapları ;

Yangın pompaları tarafından gönderilen basınçlı suyun hortum vasıtasıyla yangının söndürülmesinde kullanılır.

Hortum uzunlukları 20 m dir. Dolaplarda ayrıca 6 kg lık yangın söndürme cihazı vardır.

8.2 Sprinkler sistemi;

Yangın kimsenin olmadığı anda çıkarsa, tüm tesiste bulunan ve yangın tesisatına bağlı nozullar vasıtasıyla yangının çıktığı bölgeye basınçlı su fışkırtarak söndürmeyi sağlar.

9. Yangın Müdahale Ekipmanları

 

10. YANGIN ALGILAMA SİSTEMLERİ

Yangın uyarı sistemi; yangın algılama, alarm verme, kontrol ve haberleşme fonksiyonlarını ihtiva eden komple bir sistemdir.

Yangın algılama sisteminin ve parçalarının TS EN 54’e uygun olarak üretilmesi, tasarlanması, tesis edilmesi ve işletilmesi şarttır.

Bu sistemleri aşağıdaki gibi olabilirler;

• Duman dedektörleri
• Beam dedektörleri
• Isı dedektörleri
• Acil durum butonları
• Otomatik Yangın Algılama Cihazları

10.1 Duman Sensörleri

Herhangi yangın öncesi çıkan dumanı algılayarak, Güvenlikte bulunan panele sinyal gönderip alarm sitemini harekete geçirebilir veyahut sesli ikaz vererek dumanı algıladığını haber verir.

10.2 Gaz Dedektörleri

Yüksek yanıcı özellikte olan gazın bu özelliği Lower Explosive Limit (LEL) yani alev alması için gereken yoğunluğa gelip gelmediği şeklinde bir birimle ölçülmekte ve gaz birikimi tehlikeli düzeye yaklaşmaya başladığında alarm vererek sizi uyarmaktadır.

CNG-LPG-CO türleri bulunmakta

10.3 Beam Dedektörü

Standart dedektörlerin kullanılmasının uygun olmadığı yüksek tavanlı binalarda, özellikle büyük alışveriş merkezlerinin ortak olan geniş alanlı bölmelerinde, uçak hangarlarında vb. yerlerde kullanılır.

Bunlara Röleli Işın Tipi Duman Dedektörü de denebilir. İki lens arasındaki sinyal uzunluğunu ölçmesi prensibi ile çalışır. Yangın çok kolay algılanır, çünkü aradaki ışık ışını duman tarafından kesilir.

10.4 Acil durum (Yangın ihbar) Butonu

Oluşan acil durumun, güvenlik birimine ve diğer birimlere ve tüm çalışanlara bildirilmesini sağlar.

BYKHY göre

1. a) Konutlar hariç, kat alanı 400 m2’den fazla olan iki kat ile dört kat arasındaki bütün binalarda,
2. b) Konutlar hariç, kat sayısı dörtten fazla olan bütün binalarda,
3. c) Konutlar dâhil bütün yüksek binalarda. Yangın uyarı butonu mecburidir.

 

11. YANGIN ALGILAMA SENSÖRLERİ

11.1 Otomatik Yangın Algılama Cihazları

Aşağıdaki tabloda Aşan değerlerde Kullanılması mecburidir.

12. BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HK YÖNETMELİĞE BAKTIĞIMIZDA

Bu Yönetmeliğin amacı; kamu kurum ve kuruluşları, özel kuruluşlar ve gerçek kişilerce kullanılan her türlü yapı, bina, tesis ve işletmenin, tasarımı, yapımı, işletimi, bakımı ve kullanımı safhalarında çıkabilecek yangınların en aza indirilmesini ve herhangi bir şekilde çıkabilecek yangının can ve mal kaybını en aza indirerek söndürülmesini sağlamak üzere, yangın öncesinde ve sırasında alınacak tedbirlerin, organizasyonun, eğitimin ve denetimin usul ve esaslarını belirlemektir.

Kapsamı ise:

• Ülkedeki her türlü yapı, bina, tesis ile açık ve kapalı alan işletmelerinde alınacak yangın önleme ve söndürme tedbirlerini,
• Yangının, ısı, duman, zehirleyici gaz, boğucu gaz ve panik sebebiyle can ve mal güvenliği bakımından yol açabileceği tehlikeleri en aza indirebilmek için, yapı, bina, tesis ve işletmelerin tasarım, yapım, kullanım, bakım ve işletim esaslarını,

kapsar.

Karada ve suda, sürekli veya geçici, resmî ve özel, yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve onarımlarını içine alan sabit ve hareketli tesisler yapı sayılarak, haklarında bu Yönetmeliğe göre işlem yapılır.

Türk Silahlı Kuvvetlerince kullanılan yapı, bina ve tesisler ile eğitim ve tatbikat alanlarının yangından korunması, bu Yönetmelik hükümleri de dikkate alınarak hazırlanacak yönetmelik ile düzenlenir.

Sonuç olarak gözümüzün gördüğü aklımıza gelen her türlü yapı  ve tesislerde bu yönetmelik hükümleri geçerli olmaktadır.

12.1 BYKHK göre Binaların Kullanım Sınıfları

Binaların kullanım özelliklerine göre sınıfları aşağıda belirtilmiştir:

• Konutlar,
• Konaklama amaçlı binalar,
• Kurumsal binalar,
• Büro binaları,
• Ticaret amaçlı binalar,
• Endüstriyel yapılar,
• Toplanma amaçlı binalar,
• Depolama amaçlı tesisler,
• Yüksek tehlikeli yerler,
• Karışık kullanım amaçlı binalar.

12.2 Bina tehlike sınıflandırması

MADDE 19-

Bina veya bir bölümünün tehlike sınıfı, binanın özelliklerine ve binada yürütülen işlemin ve faaliyetlerin niteliğine bağlı olarak belirlenir. Bir binanın çeşitli bölümlerinde değişik tehlike sınıflarına sahip malzemeler bulunuyor ise, su ve pompa kapasitesi bina en yüksek tehlike sınıflandırmasına göre belirlenir.

 

Binada veya bir bölümünde söndürme sistemleri ve kompartıman oluşturulurken, tasarım sırasında aşağıdaki tehlike sınıflandırması dikkate alınır:

 

Düşük tehlikeli yerler: Düşük yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip malzemelerin bulunduğu, en az 30 dakika yangına dayanıklı ve tek bir kompartıman alanı 126 m2’den büyük olmayan yerlerdir.

Orta tehlikeli yerler: Orta derecede yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip yanıcı malzemelerin bulunduğu yerlerdir.

Yüksek tehlikeli yerler: Yüksek yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip ve yangının çabucak yayılarak büyümesine sebep olacak malzemelerin bulunduğu yerlerdir.

Binada veya bir bölümünde, söndürme sistemleri tasarımında uyulacak bina tehlike sınıflandırılması ile ilgili olarak kullanılan alanlar, Ek-1/A, Ek-1/B ve Ek-1/C’de gösterilmiştir.

Ek-1/B Orta Tehlike Kullanım Alanları

 

Ek-1/C Yüksek Tehlike Kullanım Alanları

 

12.3 Binalara İlişkin Genel Yangın Güvenliği Hükümleri

Binanın inşası

MADDE 20-

(1) Bir bina, yangın çıkması hâlinde;

1. a) Binanın yük taşıma kapasitesi belirli bir süre için korunabilecek,
2. b) Yangının ve dumanın binanın bölümleri içerisinde genişlemesi ve yayılması sınırlandırılabilecek,
3. c) Yangının civarındaki binalara sıçraması sınırlandırılabilecek,

ç) Kullanıcıların binayı terk etmesine veya diğer yollarla kurtarılmasına imkân verecek,

1. d) İtfaiye ve kurtarma ekiplerinin emniyeti göz önüne alınacak şekilde inşa edilir.

Binaların yangından korunması hakkında Yöentmelik çok geniş hükümler içermektedir. Bir kısım Hükümlere bu yazımızda yer verdik. Bir başka yazımızda İnşaatlarda barınma ve sosyal tesisler açısından yangın konusu işleyeceğiz.

Kazasız günler Dileğiyle….

Yangın Nedir? Tehlikeleri Nelerdir? ile ilgili yazımızı görmek için tıklayın.

Yangın Nedir? Tehlikeleri Nelerdir?

---

 

Bazı Tanımlar ;

Duman haznesi: İçinde dumanın toplanması amacıyla tavanda tasarlanan hacmi,

Duman kontrolü: Yangın hâlinde duman ve sıcak gazların yapı içindeki hareketini veya yayılımını denetlemek için alınan tedbirleri,

Duman perdesi: Yükselen dumanın yanal yayılımını sınırlamak amacıyla tavanda sabit konumda, uzaktan kapatılabilen veya bir algılayıcı uyarısıyla kapanan, yangına karşı dayanıklı bölücü perdeyi,

Duman tahliyesi: Dumanın yapının dışına kendiliğinden çıkmasını veya mekanik yollarla zorlamalı olarak atılmasını,

Duman yönlendirme bacası: Yangın hâlinde, dumanların istenilen yöne çekilerek yangının genişlemesini önlemeye yönelik bacaları,

Acil durum aydınlatması: Olağan aydınlatma devrelerinin kesintiye uğraması hâlinde, armatürün kendi gücüyle veya ikinci bir enerji kaynağından beslenerek sağlanan aydınlatmayı,

Kaçış (Yangın) merdiveni: Yangın hâlinde ve diğer acil hâllerde binadaki insanların emniyetli ve süratli olarak tahliyesi için kullanılabilen, yangına karşı korunumlu bir şekilde düzenlenen ve tabiî zemin seviyesinde güvenlikli bir alana açılan merdiveni,

Konut: Ticari amaç gözetmeksizin bir veya birçok insanın iş zamanı dışında barınma, dinlenme ve uyuma amacıyla ikamet ettiği, imar planında bu amaca ayrılmış olan yeri,

Kullanıcı yükü: Herhangi bir anda, bir binada veya binanın esas alınan belirli bir bölümünde bulunma ihtimali olan toplam insan sayısını,

Yağmurlama (sprinkler) sistemi: Yangını söndürmek, soğutmayı sağlamak ve gelişen yangını itfaiye gelinceye kadar sınırlamak amacı ile kurulan ve su püskürtmesi yapan otomatik sistemi,

Yangına karşı dayanım (direnç): Bir yapı bileşeninin veya elemanının yük taşıma, bütünlük ve yalıtkanlık özelliklerini belirlenmiş bir süre koruyarak yangına karşı dayanmasını,

Yangına tepki: Belirli şartlar altında bir ürünün yangına maruz kaldığında gösterdiği tepkiyi,

Yangın bölgesi (zonu): Yangın hâlinde, uyarı ve söndürme tedbirleri diğer bölümlerdeki sistemlerden ayrı olarak  devreye giren bölümü,

Yangın kesici: Bina içinde, yangının ve dumanın ilerlemesini ve yayılmasını belirlenmiş bir süre için durduran, yatay veya düşey konumlu elemanı,

Yangın duvarı: İki bina arasında veya aynı bina içinde farklı yangın yüküne sahip hacimlerin birbirinden ayrılması gereken hâllerde, yangının ilerlemesini ve yayılmasını belirlenmiş bir süre için durduran düşey elemanı,

Yangın kapısı: Bir yapıda kullanıcılar, hava veya nesneler için dolaşım imkânı sağlayan, kapalı tutulduğunda duman, ısı ve alev geçişine belirli bir süre direnecek nitelikteki kapı, kapak veya kepengi,

Yangın kompartımanı: Bir bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dâhil olmak üzere, her yanı en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı elemanları ile duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış bölgeyi,

Yangın perdesi: Korunması gereken nesne, ürün veya alt yapının yangına karşı korunması veya ısının yatay veya düşey olarak yayılmasını engellemek maksadıyla kullanılan özel donanımlı bariyerleri,