Emniyet Kemerleri ve Parçaları

Bel tipi emniyet kemeri ve paraşüt tipi emniyet kemerlerinin (tam korumalı vücut kuşamı) hangi parçalardan oluştuğu, nerelerde kullanılması gerektiği ile ilgili sorular cevaplanacaktır.

Bel Kemerleri

Düşme ihtimali bulunan yerlerde bel tipi emniyet kemeri asla kullanılmamalıdır. Bel kemeri takılı iken düşme olursa şiddetli karın ve sırt yaralanmalarına sebep olabilir. Düşme sınırlama sistemlerinde sadece sınırlayıcı olarak kullanılmalıdır.

Emniyet kemerini kullanmadan önce dokuma kumaşını, D halkasını, tokasını ve ek kullanıcı bilgileri için imalatçının etiketi kontrol edilmelidir.

Toka

Toka demirinin toka çerçevesinin üstünde olduğu ve serbestçe hareket edebildiği görülür herhangi bir kırılma bükülme var mı bakılır. Toka çerçevesinin de rahatça hareket ettiği kontrol edilir.

Kumaş ve D Halkası

Kumaşın dokumasında herhangi bir yıpranma, kesilme, yanma, aşınma gibi hasarlı bir bölüm var mı kontrol edilir. D halkasının kazınmış bükülmüş zarar görmüş olmadığı görülür.

Üretici Etiketi

Üretici etiketinde aşağıdaki bilgiler bulunur:

• Üretici veya satıcının ismi
• Kemerin bel boyu
• Kemerin neyden yapıldığı
• Üretim tarihi
• Modeli
• Düşme kurtarma sistemi olarak kullanılamayacağına dair uyarı yazısı

Takılması:

Öncelikle çalışanın bedenine uygun bir kemer seçilir. Kemer bel etrafına rahatça takılır. Takılan bölüm belin hafif üstü olmalıdır kalça veya leğen kemiklerine kadar inmemelidir. Taktıktan sonra kemer tokası vücudun önünde olacak şekilde ayarlanır. Kemer tokasından arta kalan kemer kuyruğu boşta kalmamalı ve kemer halkasından geçirilmelidir.

Paraşüt Tipi (Tam Vücut) Emniyet Kemeri

Düşme tehlikesi bulunan yerlerde paraşüt tipi emniyet kemeri kullanılmalıdır. Herhangi bir düşme durumunda vücudun bacak, omuz ve göğüs hizalarını da kapsadığından düşme baskısını en aza indirecektir.

Malzeme

Tam bir vücut kemer sistemi örgü ve dikiş iplikleri, tasarlanmış kullanımlarına uygun saf elyaftan veya çoklu elyaftan sentetik liflerden yapılmış olmalıdır.

Sentetik lifin kırılma hassasiyetinin en azından 0,6 N/tex olmalıdır.

Örgü için kullanılan iplikler, fiziksel olarak örgüyle uyumlu ve kaliteli olmalıdır. Bu iplikler gözle muayeneye imkân vermek amacıyla zıt tonda veya renkte olmalıdır.

Düşme esnasında ve düşme önlendikten sonra vücudu desteklemek veya vücuda basınç uygulamak amacıyla imalâtçı tarafından tasarlanmış kayışların (omuz kayışı ve alt destek kayışı) genişliği en azından 40 mm ve ikincil kayışların genişliği ise, en azından 20 mm olmalıdır.

Metal bağlantı elemanları EN 362 Madde 4.4’te belirtilmiş korozyondan koruma özelliklerini karşılamalıdır.

Kemer Tokası

Birçok paraşüt tipi emniyet kemerinde birbirine geçmeli tokalar bulunmaktadır. Bu tokalar iç içe geçirildiğinde test edilerek kullanılmaya başlanmalıdır. Ayrıca tokalarda herhangi bir dezenformasyon, kırılma, çürüme, paslanma olmamalıdır.

Kumaş ve D Halkası

Yanmış, kesilmiş, zarar görmüş, yıpranmış kısımların olup olmadığı gözle kontrol edilir. Aynı şekilde D halkasının da kontrolü yapılır.

İşaretleme

Emniyet kemerinin her parçası gönderildiği ülkenin resmî dilinde açıkça, silinmeyecek şekilde kalıcı olarak, işaretlenen malzemelere zararlı etkisi olmayan herhangi bir uygun yöntemle işaretlenmeli ve en az aşağıdakileri içermelidir:

1. Kimlik bilgileri (imalatçının adı, sağlayıcının adı veya markası),
2. İmalatçının parti veya seri numarası,
3. Model ve tip/kimlik,
4. Donanımın ilgili olduğu belgenin numarası ve yılı,
5. Kullanıcıların kullanım talimatlarını okumaları gerektiğini göstermek için piktogramlar veya başka bir yöntem.

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Nasıl Giyilir?

 – Emniyet kemeri giyilirken sırt D halkasından tutulur sallanır D halkaları, kolonları hasar ve yıpranmaya karşı kontrol edilir.

– Yelek giyer gibi omuzlardan geçirilip bacakların arasındaki bağlantı karabinası tutularak göğüs bağlantı noktası ile birleştirilir.

– Bel kolonları iki parmak ucu boşluk kalacak şekilde eşit olarak sıkıştırılır.

– Bacak kolonları kan dolaşımı için dört parmak ucu boşluk kalacak şekilde sıkıştırılır.

– Göğüs kolonları dik şekilde parmak uçlarımız girecek şekilde ve bel kolonları bel kısmına yerleştirilerek ayarlanmalıdır.

Kullanım Yerleri:

Düştüğünüzde yaralanma ve ölüm riski olan her nokta yüksekte çalışmadır. Yer seviyesinin altında bile yüksekte çalışma olabilir. 180 cm’yi geçen her yüksekte çalışma alanında emniyet kemeri kullanımı gereklidir.

Yukarıda standartlarda belirtilen minimum emniyet mesafeleri gösterilmiştir. Çalışan düştükten sonra en az 1 metre yerden yüksekte kalacak şekilde emniyet kemeri ve düşüş durdurma sistemi ayarlanmalıdır. Aksi takdirde çalışan, düşüş durdurma veya emniyet kemeri devreye giremeden düşmüş olacaktır.

Emniyet kemeri ile çalışılan noktada en fazla sarkma (kürek kemikleri arasındaki D halkası ile ankraj hattı çizgisine göre) 1 metre olmalıdır.

Paraşüt tipi emniyet kemerinde 20 dk.dan daha fazla askıda kalma durumunda özellikle el ve ayaklara kan akışı çok yavaşlayacağından bu bölgelerde kalıcı hasarlar meydana gelebilir. Acil durum planlarında yüksekte asılı kalan bir çalışanın nasıl kurtarılacağı, ne kadar sürede müdahale edileceği gibi ön çalışmalar yapılmalıdır.

Askıda Kalan Çalışanı Kurtarma Planı:

Çalışan düşme sonucu emniyet kemeri ile askıda kalırsa, damarlarına etki eden baskı nedeniyle bilinç kaybına kadar ulaşabilecek zararlar görebilir. Bu zararların önüne geçebilmek için zamanında müdahale edilmelidir. Bu tarz acil durumlarda neler yapılması gerektiğine yönelik planlarınız hazır olmalıdır. Burada çalışanlar da, kendilerini bu gibi acil durumlarda çabucak kurtarabilecek bir planın olduğunu bilmelidirler.

Acil Durum Planı Geliştirmek

Etkili ve verimli planlar ayrıntılı ve özenli olmak zorunda değildir.  Planınız acil bir durumda tehlikeleri nasıl gidermeyi ve kontrol altına almayı düşündüğünüzü içermeli ve çalışanlar da bir şeyler ters gittiğinde nasıl düzeltilmesi gerektiğini bilmelidir. Diğer çalışanları da plana dahil edin. Diğerleri de dahil olduğunda güzel bilgiler ortaya çıkacak, plan daha çok ciddiye alınacak ve acil bir durumda çok daha verimli ve hızlı bir müdahale yapılabilecektir.

Etkili bir planda olması gerekenler:

1. Acil durumlarda gerçekleştirilecek yöntemi ve prosedürlerini belirleyin
2. Komuta zinciri kurun
3. Kurtarma ekipmanlarını ve kritik kaynakları belirleyin
4. Tatbikatını yapın.

Bu başlıkları daha ayrıntılı değerlendirecek olursak;

1. Acil durum prosedürleri oluşturulmalıdır. Prosedürler özellikli işleri gerçekleştirebilmek için hazırlanmış yönerge ve direktiflerdir. Acil durum prosedürleri önemlidir çünkü çalışanlara kendi güvenliklerini sağlamak için tam olarak ne yapmaları gerektiğini anlatırlar. Acil durum kurtarma planında düşen çalışanın çabucak ve etkin bir şekilde kurtarılabilmesini sağlamak için kurtarıcıların neyi bilmeleri gerektiği ve nasıl yapacaklarını tarif edecek olan prosedürlerde aşağıdaki bilgiler yer almalıdır:

• Acil durum nasıl duyurulacak
• Askıda kalan çalışan nasıl kurtarılacak
• İlk yardım nasıl sağlanacak

Acil durumdan sonra prosedürler gözden geçirilir ve benzer olayları önleyebilmek için yapılması gerekenler varsa prosedürler değiştirilebilir.

2.Komuta zinciri oluşturma: Acil bir durumda tüm çalışanlar kendi sorumluluklarını bilmelidir. Komuta zinciri, acil durumu yönetirken insanlardaki sorumluluk bilincini artırır. Bu da başarılı bir kurtarma operasyonunun gerçekleşmesini sağlar. Bu yedek personelin acil durumda asıl personel orada olmasa dahi bu görevi devralabilecek yeterlilikte olduklarından emin olunmalıdır.

3.Kurtarma ekipmanlarını ve kritik kaynakları belirleyin. Hızlı ve etkin bir kurtarma, daha önce tatbikat yapmış çalışanlar, uygun tıbbi malzemeler ve doğru kurtarma ekipmanları olmadan gerçekleştirilemez.

• İlk Yardım Malzemeleri: Her çalışma alanında belirli yaralanmalar durumunda kullanmak için tıbbi malzemeler bulunmalıdır. Bu malzemeler sürekli kullanılabilir halde saklanmalıdır.
• Kurtarma Ekipmanları: Askıda kalan çalışana müdahale için hangi ekipmanların çalışma alanında bulunduğu belirlenir. Birçok yerde bulunabilecek olan uzayan (katlı) merdivenler, mobil vinçler bu iş için uygun olacaktır. Doğru ekipmanların nerede ve nasıl kullanılacağını belirle. Kurtarıcıların ihtiyaçları olduğunda, ekipmanlar ile düşen kişiye rahatça ulaşılabileceğine, ve ekipmanları nasıl kullanmaları gerektiğini bildiklerinden emin ol.

Elinizdeki en uzun merdiven asılı kalan çalışana yetişebilecek uzunlukta mı? Değilse hangi ekipmanlarla ulaşılabilir? Bir ekipmana ihtiyaç duyulduğunda çalışanlar onu nerede bulacağını ve nasıl kullanacağını biliyor mu? Çevresel ve mevsimsel faktörler kullanılacak olan ekipmanı ve kullanacak olan kişiyi etkiler mi? Kurtarmalarda kullanılan bazı yazlık ekipmanlar kışın kullanılamayabilir.

• Tatbikat Yapın: Etkin bir acil durum planı, ekiplerin prosedür ve yöntemleri, ekipmanları nasıl kullanılacaklarını iyi bilmesini sağlar. Paraşüt tipi emniyet kemeri ile çalışanlar ve yalnız çalışanlar, olası bir düşme durumunda nasıl kurtarılacaklarını bilmelidirler.

 Kontrol ve Bakım:

– Şeritlerin doğal renklerinin değişip değişmediğini,

– Şeritlerin yıpranıp yıpranmadıklarını,

– Şeritlerin dikiş yerlerinin sökülüp sökülmediğini,

– Tokaların gerektiği gibi işleyip işlemediğini,

– Madensel bölümlerin şekil değiştirip değiştirmediğini,

1. Madensel bölümlerin paslanıp paslanmadığını,
2. Markanın okunur olup olmadığını,

kontrol ederek bir tanesi bile gerçekleşmiş ise kesinlikle kemer kullanılmamalıdır.

Not: Bazı kemerler birden fazla amaç için imal edilebilirler. Bu noktada üreticinin etiketini kontrol etmemiz gerekecektir:

Grup A – Düşme Kurtarma

Grup D – Kontrollü İniş

Grup E – Kapalı Giriş (İniş ve Çıkış)

Grup L – Merdiven Tırmanma

Grup P – Çalışma Alanı Sınırlandırma

Standartlar

– EN 358 Pozisyon Alma Noktaları ve Emniyet Halatı

– EN 361 Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri

– EN 813 Yüksekten Düşmeye Önlemek İçin Personel Koruyucu Donanım-Oturma Kuşağı

– EN 1497 Kurtarma Donanımı-Kurtarma Kuşakları

– EN 1498 Kurtarma Donanımı-Kurtarma Halkalar

Kaynaklar:

OSHA Fall Protection Program “OSHAcademy Course 714 Study Guide”

EN 358, EN 361(Picture Guide)

No Fall Project Book “Yüksekte Çalışma İş Güvenliği İçin Yeni Bir Proaktif Eğitim Programı”

Kaya Safety İş Güvenliği ve Kurtarma Ekipmanları Kataloğu